Schetsen met licht op het Binnenhof
Hoe gaat het Binnenhof er na de renovatie uitzien als het donker is? Dat was begin november het onderwerp van een lichttest bij de Grenadierspoort en het voor het ministerie van Algemene Zaken op het Binnenhof. Lichtontwerper Ritsert Huijsman van Studio DL licht de test toe.
Het is donker op het Binnenhof. Vanaf twee hoogwerkers strijkt zacht licht over de leien daken van het ministerie van Algemene Zaken. Langzaam wordt de intensiteit van het licht opgevoerd. Vanaf het binnenplein voor het ministerie kijken lichtontwerpers, architecten en technici aandachtig toe. Via walkietalkies is er druk overleg tussen de mensen op de grond en de belichters op de hoogwerkers. Engels is de voertaal. Tussen het aandachtig kijken en overleggen door vertelt lichtontwerper Ritsert Huijsman meer over het hoe en waarom van de test.
Waarom een lichttest?
“Als lichtontwerpers hebben we een beeld van wat we voor elkaar willen krijgen. En hoe we dat voor elkaar kunnen krijgen. We weten precies wat voor licht een bepaalde lamp geeft en hoe die uitstraalt in een armatuur. Maar hoe pakt dat daadwerkelijk uit in de bestaande situatie? Ieder gebouw heeft weer andere materialen, kleuren en textuur. Hoe weerkaatst het licht? En de Middenpoort hier op het Binnenhof heeft bijvoorbeeld een bepaald reliëf. Komt het lichtplan dat we hebben ontwikkeld ook in de uitvoering tot zijn recht? Dat testen we vanavond.”
Wat kun je allemaal aan de belichting aanpassen?
“Iedere lichtbron heeft een bepaalde intensiteit. Maar je kan dat licht ook dimmen, zachter maken. De optiek kan anders zijn; een brede straal of een smalle straal. En je hebt de lichtkleur. Daarmee bedoel ik niet een kleur als rood of groen, maar de verschillende wit-tinten; van warm licht tot koel licht. Wat geeft het meest aantrekkelijke eindbeeld? Dat bekijken we bij deze test.”
Alleen kijken of ook meten?
“Allebei. Natuurlijk kijken we goed. Is dit het avondbeeld dat we voor ogen hebben? Vinden we dit bij het Binnenhof passen? Dat kun je beoordelen door goed te kijken. Maar we willen het resultaat ook objectief vastleggen. Dus we meten ook. Dat doen we met een luminantie-camera die de lichtwaardes vastlegt. Zo kunnen we vaststellen hoe het licht verdeeld is over een gevel. Op die waardes kunnen we straks bij de uitvoering weer terugvallen.”
Wat is de kern van jullie lichtplan?
“Ons lichtplan voor het Binnenhof heeft vier lagen. Laag één is de basislaag. Dat is puur het licht dat we nodig hebben voor een veilige en prettige omgeving. Dat is het licht op straat, maar ook het licht op de gevels. Met die eerste laag toon je het Binnenhof zelf.
In laag twee gaan we op basis van architectonische elementen en zichtlijnen de verbinding aan met de stad. We geven met licht bepaalde elementen meer aandacht, zoals de poorten en de nieuwe brug over de Hofgracht. Waar is de ingang van het Binnenhof? Hoe ga je weer het Binnenhof uit? Dat maken we duidelijk in laag twee.
In laag drie lichten we de bijzondere objecten uit, zoals de fontein voor de Ridderzaal. Die objecten geven de openbare ruimte dieptewerking. De drie lagen samen maken straks het avondbeeld van het Binnenhof.”
En laag vier?
“Dat is het licht vanuit de gebouwen zelf. Ook voor de verlichting in de gebouwen van het Binnenhof is een lichtplan ontwikkeld. Dat licht komt natuurlijk naar buiten bij de vensters. Die binnenverlichting moet dus passen bij het plan voor de buitenruimte. Om een harmonieus geheel te krijgen mag de intensiteit van binnen- en buitenverlichting niet te veel uiteenlopen. We testen daarom ook Gobo-techniek om de gevels aan te lichten.”
"Ik hoop dat je straks de rijke geschiedenis en gelaagdheid van het complex voelt"
Gobo-techniek?
“Gobo staat voor Go Between Optics. Het is een techniek uit de theaterwereld waarbij je een masker voor je lichtbron zet. Zo kun je heel precies bepalen waar wel en waar geen licht komt. Je wil bijvoorbeeld geen licht door de ramen, zo voorkom je dat mensen die in het gebouw vergaderen in een felle schijnwerper kijken. Met Gobo willen we ook een bepaalde gradiënt maken over de gevel; een verloop van intens licht aan de bovenkant, naar donkerder aan de onderkant. Zo krijgt de daklijst als kenmerkend element een rol in het totaalbeeld, haast als een lint dat het complex samenbindt.”
Hoe past het Binnenhof in het totaalbeeld van Den Haag?
“Het Binnenhof is onderdeel van de binnenstad van Den Haag, in het bijzonder van het Haagse Museumkwartier. Voor dat Museumkwartier ontwikkelden wij eerder een lichtvisie. Die lichtvisie is al is uitgevoerd aan het Lange Voorhout. Veel elementen die we op het Binnenhof toepassen zie je daar terug. Bijvoorbeeld het zachte licht op de gevels, zodat je niet het gevoel krijgt dat de gebouwen echt hard zijn aangelicht. En we lichten een aantal belangrijke gebouwen op de zichtlijnen extra uit; zoals de Koninklijke Schouwburg en museum Escher in het Paleis.”
Dus we kunnen op het Lange Voorhout al zien hoe het Binnenhof er straks bij avond uitziet?
“Een van onze doelstellingen is wel dat het lichtplan van het Binnenhof naadloos aansluit op het avondbeeld van het Museumkwartier. Al zal het Binnenhof iets meer aanwezig zijn. Zoals het al in het binnenstadsplan staat: het Binnenhof is de ziel van Den Haag.”
Tot slot… Wat voor gevoel krijg je als je na de renovatie ’s avonds over het Binnenhof wandelt?
“Wat je na de renovatie ervaart is hopelijk vooral het Binnenhof zelf. Voormalig rijksbouwmeester Floris Alkemade omschreef het Binnenhof zo: ‘Het politieke stelsel is altijd gebaseerd op tegenstellingen, op het samengaan van verschillen. En dat is wat dit complex is.’ Ik hoop dat je straks de rijke geschiedenis en gelaagdheid van het complex voelt. De architectuur, de verhalen. En dat op een heel natuurlijke, vanzelfsprekende manier. Zonder dat je echt een aangelicht Binnenhof ziet.”
-
