De verborgen pracht van gebouw H
Van verstopte stalen ramen tot een imposante lichtkoepel die al bijna een halve eeuw niet meer is bewonderd. Door oude archieftekeningen te bestuderen, kwamen architecten Camiel Berns (BERNS Architectuur) en Eric van Noord (partner bij de Architekten Cie.) allerlei bijzonderheden in het voormalig Hotel Central aan de Lange Poten op het spoor. Welke nemen ze mee met de renovatie?
‘Gebouw H’ is tegenwoordig onderdeel van het Tweede Kamercomplex aan het Binnenhof. Wie vandaag de dag daar bij Lange Poten 10 naar binnen kijkt, ziet maar weinig pracht. Het gebouw, met op de begane grond de voormalige ingang van Nieuwspoort, is bijna volledig gestript. Alleen de kenmerkende kolommen zijn nog duidelijk aanwezig – al staan die veilig beschermd achter constructieplaten.
‘Het is hier zeker wel eens gezelliger geweest’, beaamt Camiel Berns, terwijl hij samen met collega-architect Eric van Noord naar foto’s van vroeger kijkt. Foto’s van hoe deze ruimte, en de ruimtes ernaast, eruit zagen toen ze nog onderdeel waren van het luxe Grand Hotel Central.
Op het moment dat de Rijksgebouwendienst in 1974 het voormalige hotel overnam, zag het er al niet meer hetzelfde uit als na de bouw in 1911. Door verschillende renovaties was het gebouw soberder en dus somberder geworden; dat paste beter bij de tijdsgeest na de Tweede Wereldoorlog. En toen in de jaren na de overname de hotelkamers veranderden in kantoorruimtes en het maakte tot ‘gebouw H’ van het Tweede Kamercomplex, verdwenen ook de laatste unieke sporen van het hotel. ‘Het gebouw heeft een volledige make-over ondergaan, maar is ontdaan van al zijn make-up’, zo luidde in 2019 het oordeel na bouwhistorisch onderzoek.
‘Met de renovatie van nu maken we het gebouw weer aantrekkelijk’, vertelt Camiel. ‘Maar helemaal terug naar hoe het er vroeger uitzag, gaan we natuurlijk niet.’ In de eerste plaats omdat het veel geld zou kosten, zonder dat het nodig is binnen de opdracht van de renovatie om – sober en doelmatig – iedereen weer een veilige en gezonde werkplek te geven. ‘Daarnaast moeten we ook nú met de tijd blijven meegaan’, voegt Eric toe. ‘En al die hotel-grandeur van toen past niet bij een overheidsgebouw.’
Inspiratie uit vroeger werk
De mannen zijn wél van plan om zich zo veel mogelijk te laten inspireren door de pracht van vroeger, die ze voornamelijk terugvinden op de oude foto’s, archieftekeningen en maquettes uit het gemeentearchief. Zo krijgen de nieuwe, rolstoeltoegankelijke deuren dezelfde kleuraccenten als die van de voormalig hotelkamers. En het Statenlokaal, straks dé ontmoetingsplek voor onder meer politici, pers en andere bezoekers, krijgt eenzelfde soort bekleding als de biljartzaal die jaren geleden op die plek zat.
Ook maken Camiel en Eric gebruik van de – zoals ze het zelf noemen – cadeautjes die ze soms letterlijk achter het behang terugvinden. Zoals de stalen kozijnen, in de oude achtergevel van het hotel. ‘Door de tekeningen wisten we dat ze hier hebben gezeten. Dat we ze dan ook echt vinden, is voor ons heel bijzonder’, vertelt Camiel. Eric vervolgt: ’Deze kozijnen worden straks echte blikvangers, omdat ze vanuit de Statenpassage -de centrale hal- in de Tweede Kamer direct in het zicht komen. De nu nog gesloten achtergevel wordt opengebroken, waardoor er een verbinding ontstaat met de Statenpassage. Net zoals het hotel vroeger had.’
De Eiffeltoren van het Binnenhof
De allermooiste vondst die is gedaan, is volgens Camiel en Eric zonder twijfel de lichtkoepel, precies in het midden van de voorzijde van het gebouw. Of ‘de Eiffeltoren van het Binnenhof’, zoals Eric het trots noemt, omdat het net als bij het Parijse bouwwerk gaat om glasplaten die door een ijzeren geklonken draagconstructie op hun plek worden gehouden.
Ruim 40 jaar zat deze indrukwekkende bol van hout en ijzer verstopt boven het verlaagde plafond van een heel normale werkkamer, waarschijnlijk zonder dat de mensen die eronder werkten er vanaf wisten. ‘Het is een prachtig terugdenken aan de vorige generatie’, vindt Camiel. ‘En dat het nog mooi is gebleven, doordat het goed is geïsoleerd en geconserveerd, is helemaal bijzonder.’
De koepel zelf bewonderen kan straks helaas niet, want de architecten hebben samen met het Rijksvastgoedbedrijf en de Tweede Kamer besloten het plafond toch maar weer te dichten. ‘We hebben nog gezocht naar manieren waarop de koepel van nut kan zijn na de renovatie, maar de conclusie is dat het echt puur voor de sier zou zijn’, vertelt Eric.
Een kijkje in de koepel bij Ondertussen aan de Hofvijver
In de uitzending van Ondertussen aan de Hofvijver van vrijdag 19 april 2024 om 22.15 uur op NPO2 wordt uitgebreid aandacht besteed aan gebouw H en de architectuur ervan. Zowel die van vroeger als van na de Binnenhofrenovatie. Uiteraard nemen Eric en Camiel de televisieploeg van Splinter Chabot ook mee naar de koepel. Zo kun je er toch een beetje een kijkje nemen…
-
Publicatie 14 februari 2024, auteur Dian Visser/Sabel Communicatie