Originele grondopbouw uit de ijzertijd aangetroffen aan het Binnenhof
Originele grondopbouw uit de ijzertijd (800 jaar voor Christus tot het jaar nul), zandlensjes van rond 1190 na Christus, glaswerk uit de eerste kwart van de 17de eeuw en een eerste kleine gemetselde grafkelder. Dat is de rijke oogst aan vondsten in de derde week van het archeologische onderzoek naar de grafkelder onder de voormalige Hofkapel aan het Binnenhof. Dit laat zien dat er al leven was op het Binnenhof voordat de Ridderzaal rond 1288 werd voltooid onder graaf Floris de Vijfde.
“Deze grondopbouw is echt bijzonder”, zo vertelt Mignonne Lenoir, archeoloog bij de gemeente Den Haag. “Nu kunnen we goed gaan onderzoeken hoe het duin zich op het Binnenhof heeft gevormd en welke lagen daarop hebben gelegen. Onder de verstoorde bodemlaag vinden we eerst een veenlaag met daarin witte vlekken. Wij noemen dat zandlensjes. Veen dat vermengd is met zand. Uit eerdere onderzoeken weten we dat dat zo rond 1190 moet zijn geweest.”
Bekijk hier de beelden van het onderzoek
(Beeldtitel: Binnenhof Renovatie. Onderzoek grafkelder Hofkapel. Mignonne Lenoir:)
OPGEWEKTE MUZIEK
MIGNONNE LENOIR: Deze week zijn we verdergegaan met opgraven,
zijn we de diepte ingegaan, in kleinere vlakken
en daarbij hebben we al hele bijzondere, mooie sporen mogen onderzoeken,
waaronder een grafkeldertje, en achter mij zien we een beerput.
In de beerpunt vonden we onder andere een hele grote, dikke puinlaag,
maar daaronder was gelukkig nog een originele beerlaag aanwezig
en die was gevuld met ontzettend veel afval, waaronder ontzettend veel glas.
ANDJELKO PAVLOVIC: We hebben heel veel fragmenten van glaswerk gevonden,
drinkglazen, die ook deels verguld zijn,
er is een laagje goud op aangebracht.
Uit het eerste kwart van de zeventiende eeuw dateert dit.
Dit is heel typerend voor het bovenste segment van de maatschappij,
want dit was heel luxe glas,
dat je eigenlijk alleen maar hier op het Binnenhof verwacht.
LENOIR: Naast die beerput hebben we 'n stukje originele grondopbouw mogen vinden
en daardoor kunnen we nu goed onderzoeken hoe het duin zich heeft gevormd
en welke lagen daarop hebben gelegen.
Dit is de originele bodemopbouw van het Binnenhof zoals we dat kennen.
Hierboven is een verstoringslaag,
dit is allemaal al in een latere periode verstoord,
maar die bevindt zich precies boven op een veenlaag.
Wij denken dat deze veenlaag is opgebracht, want er zitten kleine puintjes in.
Hier zien we die witte vlekken, dat zijn eigenlijk zandlensjes.
Wij denken dat die zijn ontstaan doordat mensen die veenlaag hebben opgebracht,
daarna hebben opgespit en vermengd met zand.
Door dat zand te vermengen met dat veen ontstaan deze zandlensjes.
Hieronder hebben we ook weer een opgebracht pakket veen.
Dat is net wat minder puinig, wat minder vies dan wat erboven ligt
en wij weten uit een eerdere datering,
die we hebben genomen van dergelijke zandlensjes,
dat dit omstreeks 1190 is gebeurd, dus dat is voor de bouw van de Ridderzaal.
Dus dit is echt het begin van Den Haag zoals we het kennen.
Dat zien we hier in dit profiel.
Maar nog iets heel erg leuks... Hier...
(Ze trekt twee lijnen.)
De bruinige laag is een bodem geweest in de ijzertijd.
Dan heb ik het over de periode van 800 voor Christus tot het jaar nul.
Deze bodem is dus heel erg bijzonder,
want die laat zien dat er al leven was voor de Ridderzaal, voor de late middeleeuwen.
(Een man in een klein vak schept zand weg.)
De komende dagen gaan we verder
met het onderzoeken van de gevel van de Hofkapel zelf.
Dat doen we door af te graven in kleinere vlakken.
Achter mij zijn ze dus al bezig met zo'n klein vak
en uiteindelijk worden dat er nog meer.
(Versnelde beelden van mensen met oranje veiligheidshesjes aan die druk bezig zijn met het archeologische onderzoek op het Binnenhof.)
DE OPGEWEKTE MUZIEK SPEELT VERDER TOT HET EIND VAN DE VIDEO
(Beeldtekst: Binnenhof Renovatie. Onderzoek grafkelder Hofkapel. binnenhofrenovatie.nl.)
Historische grond
Maar dat was niet het enige, want de archeologen constateerden ook dat hieronder nog meer historische grond te vinden was. “De bruine laag die daar weer onder te zien is, komt uit de ijzertijd. Zo komen we steeds meer te weten over de originele bodemopbouw van het Binnenhof, over zo’n beetje het echte begin van Den Haag. En we kunnen dus zeggen dat er al leven was vóór de late middeleeuwen, 1000 tot 1500 jaar na Christus.”
Drinkglazen
Naast de originele grondopbouw werd er ook een beerput gevonden. En onder een hele grote dikke puinlaag bleek dat er ontzettend veel afval lag met daarin veel glaswerk. Dat glaswerk blijkt uit de eerste 25 jaar van de 17de eeuw afkomstig te zijn. Archeoloog Andjelko Pavlovic hierover: “We hebben heel veel fragmenten van glaswerk gevonden. Drinkglazen die deels verguld zijn en dat betekent dat er een laagje goud is aangebracht op de versierselen op de steel van een glas. Dat is echt typerend voor het bovenste segment van de maatschappij, want dit was voor die tijd een luxe glas dat je ook hier op het Binnenhof verwacht.”
Eerder deze week werd al een eerste gemetselde kleine grafkelder (220 bij 150 centimeter) aangetroffen onder de aanbouw van de 16de eeuwse galerij aan de westzijde van de Hofkapel. Hierbij werden geen begravingen aangetroffen, omdat deze grafkelder vermoedelijk in 1770 of 1879 bij de meest ingrijpende verbouwing van de Hofkapel al was leeggeruimd.
Gevel Hofkapel
De komende dagen wordt vooral de gevel van de Hofkapel zelf onderzocht. Dat doen de archeologen door dieper en kleinere vlakken te graven. Bovendien wordt hiermee voorkomen dat er schade kan ontstaan aan de gevel van de voormalige Hofkapel.
